Küresel Isınmanın Meteorolojik Veriler Üzerindeki Etkisinin Araştırılması
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.10800857Anahtar Kelimeler:
Trend, Meteorolojik Parametreler, İklim DeğişikliğiÖzet
İklim değişikliği genellikle çevre üzerinde ciddi etkilere yol açmıştır. Bu çalışmada, Şanlıurfa merkez meteoroloji istasyonuna ait yağış, sıcaklık, nem ve evapotranspirasyon parametrelerinin 1963-2021 yıllarına ait trend analizi yapılmıştır. Trend tespiti için Mann-Kendall (MK) ve Yenilikçi Şen yöntemi (ITA) kullanılırken, trendin başladığı yılı belirlemek için ise sıralı Mann-Kendall mertebe korelasyon testi (SQ-MK) uygulanmıştır. Çalışma sonuçlarına göre, yıllık ortalama sıcaklık ve yıllık toplam evapotranspirasyon değerlerinde her iki yönteme göre artan trend elde edilmiştir. Ancak, yıllık toplam yağış ve yıllık ortalama nispi nem değerleri ITA yöntemine göre azalan trend gözlemlenirken, MK yöntemine göre herhangi bir trend saptanmamıştır. Trendin başladığı yıl SQ-MK yöntemine göre, 2007 ve 2000 yılı sırası ile yıllık ortalama sıcaklık ve yıllık toplam evapotranspirasyon parametrelerinde değişim yılı olarak hesaplanmıştır. Çalışma sonuçları, Şanlıurfa ili su yönetimi ile ilgili karar vericilere önemli bilgiler sağlamaktadır.
Referanslar
Achite, M., Caloiero, T., & Toubal, A. K. (2022). Rainfall and runoff trend analysis in the Wadi Mina Basin (Northern Algeria) using non-parametric tests and the ITA method. Sustainability, 14(16), 9892.
Agbo, E. P., Nkajoe, U., & Edet, C. O. (2023). Comparison of Mann–Kendall and Şen’s innovative trend method for climatic parameters over Nigeria’s climatic zones. Climate Dynamics, 60(11-12), 3385-3401.
Akçay, F., Kankal, M., & Şan, M. (2022). Innovative approaches to the trend assessment of streamflows in the Eastern Black Sea basin, Turkey. Hydrological Sciences Journal, 67(2), 222-247.
Alifujiang, Y., Abuduwaili, J., & Abliz, A. (2023). Precipitation trend identification with a modified innovative trend analysis technique over Lake Issyk-Kul, Kyrgyzstan. Journal of Water and Climate Change.
Asadi M, Karami M (2022). Modeling of relative humidity trends in Iran. Model Earth Syst Environ 8:1035–1045
Ashraf MS, Ahmad I, Khan NM et al (2021). Streamflow variations in monthly, seasonal, annual and extreme values using Mann–Kendall, Spearmen’s Rho and innovative trend analysis. Water Resour Manage 35:243–261
Cheng C.S., Auld H., Li Q., Li G., (2012). Possible impacts of climate change on extreme weather events at local scale in south-central Canada. Clim. Chang., Vol. 112, Pp. 963–979.
Esit, M. (2023). Investigation of innovative trend approaches (ITA with significance test and IPTA) comparing to the classical trend method of monthly and annual hydrometeorological variables: a case study of Ankara region, Turkey. Journal of Water and Climate Change, 14(1), 305-329.
Forzieri G., Bianchi A., Silva FB., Herrera MAM., Leblois A., Lavalle C., et al. (2018). Escalating impacts of climate extremes on critical infrastructures in Europe. Global Environmental Change, Volume 48, Pages 97–107. https://doi.org/10.1016/j.gloenvcha.2017.11.007 pmid:29606806
Hussain, A., Cao, J., Ali, S., Muhammad, S., Ullah, W., Hussain, I., ... & Zhou, J. (2022). Observed trends and variability of seasonal and annual precipitation in Pakistan during 1960–2016. International Journal of Climatology, 42(16), 8313-8332.
Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC), 6th Assessment Report (2021). URL: https://www.ipcc.ch/report/ar6/wg1/ (accessed on 28 January 2022).
Katipoğlu, O. M., Acar, R., Şenocak, S., & Şengül, S. (2022). Assessment of meteorological drought trends in the Euphrates Basin, Turkey. Arabian Journal of Geosciences, 15(6), 555.
Kendall MG, (1975). Rank correlation methods. Oxford University Press, New York
Mann HB, (1945). Non-Parametric Tests Against Trend, Econometrica, 13, 163-171.
Mullick, M. R. A., Nur, R. M., Alam, M. J., & Islam, K. A. (2019). Observed trends in temperature and rainfall in Bangladesh using pre-whitening approach. Global and planetary change, 172, 104-113.
Schweikert A., Chinowsky P., Espinet X., Tarbert M. (2014). Climate Change and Infrastructure Impacts: Comparing the Impact on Roads in ten Countries through 2100. Procedia Engineering, Volume 78, Pages 306–316. https://doi.org/10.1016/j.proeng.2014.07.072.
Stocker T (2014). Climate change 2013: the physical science basis: working group I contribution to the fifth assessment report of the intergovernmental panel on climate change. Cambridge university press
Şen Z (2012). An innovative trend analysis methodology. J Hydrol Eng 17:1042–1046
Şen Z (2014). Trend identification simulation and application. J Hydrol Eng 19:635–642
Weather Spark (2023). https://weatherspark.com/y/100709/Average-Weather-in-%C5%9Eanl%C4%B1urfa-Turkey-Year-Round
Yücel, A., Markovic, M., Atilgan, A., Rolbiecki, R., Ertop, H., Jagosz, B., ... & Jakubowski, T. (2022). Investigation of Annual Lake Water Levels and Water Volumes with Şen Innovation and Mann-Kendall Rank Correlation Trend Tests: Example of Lake Eğirdir, Turkey. Water, 14(15), 2374.
Zhang, Q., Singh, V. P., Sun, P., Chen, X., Zhang, Z., & Li, J. (2011). Precipitation and streamflow changes in China: changing patterns, causes and implications. Journal of Hydrology, 410(3-4), 204-216.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 İbrahim Halil DEĞER, Mehmet İshak YÜCE
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
